یکی از راهکارهای ماندگار کردن خاطرات سفر، نوشتن سفرنامه است. درکشور ما سفرنامه‌نویسی یکی از سنت‌های کهن است که تا امروز ادامه دارد. سفرنامه ناصرخسرو قبادیانی از جمله مشهورترین سفرنامه‌هایی ایرانی است که درآن ناصرخسرو، شاعر و نویسنده قرن پنجم از سفری هفت ساله به شهرهای مختلف است که نهایتا به دیدار شهرهای مکه و مدینه منجر می‌شود. درزمانه ما سفرنامه نویسی بیشتر از گذشته رواج دارد و حالا هرکسی که سواد نوشتن داشه باشد، می‌تواند به راحتی از ماجرای سفرخود، یک سفرنامه بنویسد. دراین یادداشت با راهنمای نوشتن سفرنامه با شما همراه و هم‌قدم هستیم.
گام اول؛ نوشتن از مقدمات سفر
هرسفری پیش از انجام شدن مقدمات متنوعی دارد که پرداختن به آنها خالی از لطف نیست. شما در مقدمه سفر خود می‌توانید به مسائل مختلفی بپردازید. اینکه چرا فلان شهر را برای سفر کردن انتخاب کردید و پیش از مشاهده آنجا چه احساسی دارید. از برنامه‌ریزی‌هایتان برای سفر بگویید. از هم‌سفرانتان و دلایلی که آنها را برای هم‌سفر شدن انتخاب کرده‌اید. حتا می‌توانید از آنها بخواهید که قبل و بعد از سفر درباره این تجربه هیجان‌انگیز جملاتی را در سفرنامه شما بنویسند. نوشتن از نحوه رفتن به آن شهر با ماشین، قطار هواپیما و همچنین برنامه‌ای که برای دیدن مکان‌های سیاحتی و زیارتی آن منطقه دارید، از دیگر مواردی است که نوشتن آنها جزئی از مقدمه یک سفرنامه ایده‌آل و خواندنی محسوب می‌شود. استفاده از انواع سررسید گزینه مطلوبی برای نوشتن سفرنامه به شمار می‌آید.
گام دوم؛ نوشتن از مکان‌های دیدنی
هرمنطقه‌ای برای خودش دارای مکان‌های طبیعی و باستانی زیبایی است که دیدار آنها یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های سفر محسوب می‌شود. نوشتن از دیدن این مکان‌ها کمک می‌کند که شما جزئیات آنها را از یاد نبرید و بعدا وقتی کسی از آنها سوال پرسید، بتوانید به شکل دقیق به سوال‌های دیگران پاسخ بدهید. از جزئیات مکان‌ها بنویسید. بگویید که چطور و درچه زمانی از آنجا بازدید کردید و همچنین مدت زمان این بازدید چقدر طول کشید. سعی کنید بعد از اینکه از بازدید یک مکان به هتل و یا خانه بازگشتید، نوشتن از آنها را به سرعت آغاز کنید. به این ترتیب می‌توانید جزئیات بیشتری را ثبت کنید.
گام سوم؛ پرداختن به فرهنگ مردم
مردم مناطق مختلف ایران و جهان دارای فرهنگ‌های مختلفی هستند. مثلا مردم شهر یزد به عبادت اهمیت زیادی می‌دهند و مردمان جنوب خون‌گرم و صمیمی هستند. پیشنهاد می‌کنیم که به تعاریف مثبت و منفی که از مردمان یک شهر دارید بسنده نکنید و خودتان بروید و کوچه به کوچه مردم را بشناسید و از هم‌صحبتی با آنها لذت ببرید. بخش فرهنگی سفرنامه‌ها تنها مختص به عادات مردم نیست. شما می‌توانید از گویش‌ها و لهجه‌های مردم بنویسید و کلمات مخصوصی که تنها درآن منطقه معنادار هستند. پرداختن به فرهنگ غذایی و طعم غذاهای یک شهر از دیگر اقداماتی است که انجام دادن آنها و نوشتن از این تجربه‌ها، سفرنامه شما را متمایز می‌کند.
گام چهارم؛ نوشتن از صنایع دستی
درایران هرشهری برای خودش محصولات منحصربه‌فردی دارد که به ندرت باهمان کیفیت درجاهای دیگر پیدا می‌شوند. مثلا میناکاری‌های اصفهان و فیروزه‌تراشی‌های نیشابور تنها درهمین مناطق به شکل اصیل قابل رویت و خرید هستند. بهتر است برای درک بیشتر از صنایع دستی و روند ساختن آنها، به دیدار مغازه‌ها بسنده نکنید و به کارگاه‌های هنری در شهرهای مختلف سری بزنید و با هنرمندان این حوزه گفتگو کنید. به این شکل تجربه بکر و دسته اولی خواهید داشت که نوشتن از آن بسیار بهتر از دیدار صرف صنایع دستی خواهد بود. نوشتن از هزینه ساخت و قیمت نهایی این وسایل از دیگر کارهایی است که باعث تکامل سفرنامه شما خواهد شد.
گام پنجم؛ ارزیابی سفر
همان‌طور که هرسفر مقدمه‌ای دارد، موخره‌ای هم خواهد داشت. احتمالا لحظه‌ای است که درچمدان را می‌بندید و با خاطراتی شیرین به خانه خودتان باز می‌گردید. درپایان سفر می‌توانید به ارزیابی تمام تجربیات آن بپردازید. اینکه آن شهری که به آن سفر کردید انتظارات قبلی شما را برآورده کردند یا نه. به مکان‌هایی که بازدید کردید و همچنین هتل یا اقامتگاه خود امتیاز بدهید. از نقاط ضعف سفر بنویسید؛ از مواردی که درسفرهای بعدی احتمالا از انجام دادن آنها خودداری خواهید کرد. درپایان چندتا جمله کوتاه و خاطره‌انگیز هم به سفرنامه خود اضافه کنید. جملاتی که بعدها بازخوانی آنها بدون نیاز به خواندن کل سفرنامه، حس آن سفر را درشما زنده کند. ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که نوشتن سفرنامه را در دفتری کوچک و سبک پی بگیرید تا بتوانید در رفت و آمدهای سفر آن را به راحتی حمل کنید. نکته آخر اینکه خواندن سفرنامه‌های مشهور مانند کارنامه سفرچین از محمدعلی اسلامی ندوشن و همچنین سباستین و چای نعنا اثر منصور ضابطیان به داشتن نثری شیرین‌تر و دلنشین‌تر کمک می‌کند.